Dit jaar eindelijk succes met winterwortelen
Rajco van WijkSoms vallen de puzzelstukjes in de moestuin eindelijk op hun plek, en dan sta je daar met een glimlach die niet meer van je gezicht af te krijgen is. Dit jaar is het zover met de winterwortelen. Na jaren van teleurstellende oogsten en schrale exemplaren die meer op tandenstokers leken dan op volwaardige wortelen, heb ik nu eindelijk begrepen waar het om draait.
Het verhaal begint eigengens al in het voorjaar, toen ik de knoflook oogstte. Dat veld lag er mooi bij - de grond was los en rijk, goed doorwerkt en vol leven. Normaal gesproken plan ik alles tot in detail, maak ik rotatieschema's en bedenk ik zorgvuldig wat waar moet komen. Maar deze keer dacht ik: laat ik het eens simpel houden. Direct na het ruimen van de knoflook heb ik de winterwortelen breedwerpig gezaaid, gewoon over het hele veld uitgestrooid.
Losse grond als basis
Ik denk dat dat het geheim is geweest - die losse grond. Knoflook heeft niet zo'n diep wortelstelsel, dus de structuur bleef intact maar was toch mooi door het seizoen heen bewerkt. Perfect voor wortelen die diep willen groeien zonder weerstand tegen te komen. Toen de zaadjes waren uitgestrooid heb ik ze licht aangeharkt, een beetje water gegeven, en toen vooral geduld geoefend.
Na een week of twee begonnen de eerste groene pluimpjes door de grond te prikken. Eerst bescheiden, toen steeds voller. En ja, breedwerpig zaaien betekent uitdunnen - daar kom je niet onderuit. Ik heb een paar keer door het veld gelopen om hier en daar ruimte te maken, zodat de wortelen elkaar niet in de weg zaten. Maar eerlijk gezegd heb ik het niet overdreven precies gedaan. Gewoon met je vingers voelen waar het te vol staat, een paar plantjes eruit halen, en doorlopen.
De groei zat erin
En toen gebeurde er iets wat ik in voorgaande jaren niet heb gezien: de groei schoot erin. Het loof werd stevig en donkergroen, een teken dat de wortelen eronder goed bezig waren. Iedere keer dat ik langs het veld liep voelde ik die kriebel om er eentje uit de grond te trekken, gewoon om te zien hoe dik ze al waren. Ik heb mezelf een paar weken lang ingehouden, maar uiteindelijk gaf ik toe aan de nieuwsgierigheid.
En daar kwam ie dan: een dikke, stevige wortel, glad en recht. Geen knobbels, geen splitsingen, gewoon zoals het hoort. Ik stond daar met dat ding in mijn hand en moest even glimlachen. Dit was het dus, dit was waar ik al die jaren naar op zoek was geweest. In de weken daarna heb ik er regelmatig geoogst, en iedere keer was het raak. Dikke exemplaren, sommige geel, andere oranje, maar allemaal prachtig.
Wat ik anders deed
Als ik terugkijk op voorgaande jaren, zie ik een paar dingen die ik toen niet goed had. Ten eerste de grond - die was vaak te compact, te hard. Wortelen hebben ruimte nodig om zich uit te strekken, en als ze op weerstand stuiten gaan ze rare dingen doen. Splitsen, draaien, of gewoon stoppen met groeien. Ten tweede het zaaitijdstip - ik was vaak te laat of juist te vroeg, waardoor ze niet optimaal konden profiteren van de omstandigheden. En ten derde, en dat klinkt misschien gek, maar ik denk dat ik het te moeilijk maakte. Te veel prutsen, te veel bemesten, te veel willen sturen.
Dit jaar heb ik het simpel gehouden. Losse grond na de knoflook, breedwerpig zaaien, een beetje uitdunnen, en verder gewoon laten groeien. Geen speciale behandelingen, geen ingewikkelde voedingsschema's. Gewoon doen. En het werkte.
Volgend jaar weer zo
Ik weet nu al dat ik dit volgend jaar weer ga doen. Precies zo. Knoflook oogsten, direct daarna winterwortelen breedwerpig zaaien, uitdunnen waar nodig, en geduld hebben. Soms is de simpelste aanpak gewoon de beste, en na jaren experimenteren is het fijn om eindelijk een methode te hebben die consistent werkt.
De wintervoorraad ziet er dit jaar in ieder geval veelbelovend uit. Wortelen in ovenschotels, wortelsap, geroosterde wortelen als bijgerecht - het kan allemaal. En het mooiste is misschien wel dat ik ze zelf heb geteeld, op mijn eigen stukje grond, en dat ze eindelijk zijn zoals ze horen te zijn. Dik, sappig, en vol smaak.
Ben je ook toe aan een succesvol wortelseizoen? In ons wortelzaad assortiment vind je verschillende variëteiten om mee te experimenteren. En vergeet niet eens door onze andere moestuinverhalen te bladeren - wie weet vind je daar nóg meer inspiratie voor volgend seizoen.
Aantal vragen in het kort
Hieronder vind je de korte antwoorden op een aantal vragen over dit onderwerp:
Wanneer moet je winterwortelen zaaien voor de beste oogst?
Ik zaai winterwortelen bij voorkeur direct na het oogsten van een voorgewas zoals knoflook, meestal in juli of begin augustus. De grond is dan nog warm en los, waardoor de wortelen goed kunnen kiemen. Door direct na het ruimen te zaaien maak je optimaal gebruik van de grondstructuur en voorkom je dat onkruid zich vestigt.
Waarom worden mijn wortelen niet dik genoeg?
De belangrijkste oorzaak is vaak compacte grond. Wortelen hebben diepe, losse grond nodig om zich goed te ontwikkelen. Bij weerstand gaan ze splitsen of stoppen met groeien. Ook te dicht zaaien zonder uitdunnen kan ervoor zorgen dat wortelen elkaar beconcurreren en dun blijven. Zorg voor voldoende ruimte tussen de planten.
Wat is het voordeel van breedwerpig wortelen zaaien?
Breedwerpig zaaien bespaart tijd en geeft een natuurlijke verdeling. Je hoeft geen rechte rijen te trekken en de wortelen vullen het bed efficiënt. Wel moet je daarna uitdunnen waar het te vol staat. Ik ervaar dat deze methode goed werkt in losse, goed voorbereide grond, zeker na een voorgewas dat de structuur heeft verbeterd.
Welk voorgewas is ideaal voor winterwortelen?
Knoflook is uitstekend geschikt als voorgewas voor winterwortelen. Het heeft een ondiep wortelstelsel waardoor de grondstructuur los blijft, maar wel goed doorwerkt is. Ook heeft knoflook vaak een onkruidonderdrukkende werking gehad. Na het oogsten kun je direct zaaien zonder veel extra grondbewerking, wat tijd bespaart en de structuur behoudt.
Hoe vaak moet je winterwortelen uitdunnen na breedwerpig zaaien?
Ik dun meestal twee tot drie keer uit tijdens de groei. De eerste keer als de plantjes een paar centimeter hoog zijn, dan weer na een paar weken. Je hoeft niet overdreven precies te zijn - gewoon voelen waar het te vol staat en daar wat plantjes uithalen. Zo krijgt iedere wortel genoeg ruimte om dik te worden zonder te veel handwerk.
